Πέμπτη 26 Απριλίου 2007

συναγωγή



[είτε συμπίλημα]

για τον έτερον 'έρωντα' και 'μπαρμπα-Γιαννιό'






*



ετοιμασία των χελιδονιών η παραλογή
άπεφθες ανεβαίνουν οι μέρες με τον σταματημένον ήλιο στα μάτια
παραμυθία και φθάνει απηλιώτης πρόχορος ο ασβέστης με το λουλάκι στις κώμες


Γεννήθηκα στα 1854/1851. Αύγουστο. Στην Τήνο. Πύργος το χωρίον μου. 'Hμουν καλός στο λάξευμα της πέτρας. Δούλεψα το μάρμαρο. Με το εργόχειρό μου στράβωνα όποιον μού γυρεύε και 'γώ δεν ξέρω τί. Ο ήλιος πλούσιος στο λευκό νησί. Θυμάμαι. Ασβέστης.

είδες τις γυναίκες τα πρωινά να σηκώνουν τα μάγια οίκους επί τα χείλη έτσι τα μελίσσια φτάνουν στους κορμούς
λικνίζονται τα κίτρα πως οι άγαμες θα βυζάξουν τα λουλούδια


Είδα την κορασιά και στραβώθηκα. Ο ήλιος. Η ώρα τση. Η ομορφιά της. Αστροπελέκι. Γύρεψα τον κόρφο της.

η λυτή είδε τους ανέμους δεμένους τώρα κρουσταλλιάζουν τα ιδώματα

αγγέλιασμα το κεφαλοπάνι τα νηστικά μάτια


Τρελάθηκα. Με στείλανε στους Κόρφους. Κι ήμουνα νιός ακόμη. Χρόνους έμεινα σώκλειστος. Δεκατέσσερεις.


*


απόταχο το πεφταστέρι στα μάτια ως τα νεκρά άλογα τόση ασπράδα τα κόκκαλα
έτσι φτερούγισε η έγνοια


Εμπνεύστηκα πολλά έργα από 'κείνην, αλλά βρισκόμενος συχνά σε άσχημες στιγμές τά 'σπαζα και τά 'κανα κομμάτια... *

το φεγγάρι αιματοσταλάζει τις γενεαλογίες αιχμάλωτες στ' αερικά
και στις αλυκές οι αποκρισάρηδες ξεδιαλέγουν τα κρίματα

πώς γύρισε η μέρα τον ήλιο ο κουρνιαχτός από το πέσιμο ανεβαίνει



*


Νεαρούλης κατατηξίτεχνος, σπουδαγμένος στας Ευρώπας (Μπαυαριά) εν έτει σωτηρίω 1873. 'Αριστος. Υπότροφος. Είτα ελωλάθη, ως είπαν.

το στρουθί δακρύζει λαλητής και απολησμονιάρης
ο νηστικός φθάνει στην καρδιά ξεκίνησε τ' αλάτι ατέλειωτο και τον κελαδισμό


Από το τρελοκομείο βγήκε "ως εκ παστάδος προελθών,.. φρέσκος, καινούργιος και τραγικός, με ένα θείο ενθουσιασμό διονυσιακού τράγου" (Τσαρούχης, 1964).

προσμένει τα κοράσια φοβούνται όταν βλέπουν τον αναδρομάρη
οι άλλοι διώχνουν τις ξωθιές και το μυστικό πληγώνει τον ανήσκιωτο
όταν πλαντάζη στ' αναφιλητό αμολόγητος την ανάληψι των δέντρων να θυμίζη


'Εφαγα ξύλο... πίσω στο νησί, σαν γύρισα. Μόνος, έβοσκα πρόβατα. Μεγάλος πια κι όμως έτρωγα ξύλο. Φώναζαν: Μακρυά ο τρελλός απ' τα κορίτσια...

η γητειά παγίδεψε τα πουλάκια στο χοροστάσι



*


κεχαριτωμένος τρύγισε το χάδι του πεινασμένου τ' αγριομέλι στις στράτες
των ματιών ψαύει τις άπλαστες αστραπές στις πέτρες ασύλητος


Δαιμονισμένος, συνομιλούσα με τις σκιές μου. 'Ενας απόκρυφος παγανιστής. Είτα δούλευα ξανά το, χάραζα εδώ και 'κεί το σκοτάδι που είδα. Κι όταν μού έπαιρναν ένα πρόβατο επί σφαγήν, γύρευα και το φώναζα με τ' όνομά του σ' όλες τις ραχούλες του νησιού. Ποιμένας στην τρέλλα μου.

θυμός ιερός το χώμα η παρθένα διαβαίνει έλκονται τα πέρατα
ώς τους εξώτερους η απαλλαγή απ' το χάος ύστερα θυμάται τους αδελφούς άθαφτους
ο πόνος φίλος και συνέκδημος του πατέρα και κίνησαν οι μορφές στα μαρμαρένια αλώνια


- Ο Πόνος είναι άντρας. Τί ξέρεις εσύ από πόνο; *

εκεί στα περιβόλια ιλαρός και αναβαλλόμενος τί τα πετροβολήματα και τί μακρύς ο λώρος
όλες οι χαρές όλα τα μυστικά ως άγγιξε ο πρόδρομος ο άγιος ο κυνηγός


Λεφτά δεν έβγαλα ποτές μου. Κι ούτε μού μιλούσαν στο χωριό. Ξέρανε για μένα. Σαν ξανάρθα στην Αθήνα γέρος πια, θά 'μουν ογδόντα χρόνων, μού δείξανε κάτι σχέδια του Πικάσσο κι είδα μέσα τους την ελληνική γραμμή. Χαμογέλασα ευχαριστημένα.

στις πέτρες σώζεις τις θαλάσσιες αγωνίες ουράνια κύησι



*


ρίγος και προσφορά ιλαστήριος η ομόρριζος πίκρα της αδελφής
ζή ο βασιληάς Αλέξανδρος;
ιδού οι περάτες νεύουν εν σιγή ότι ο βασιλεύς ζων και νεκρός αποτελείται την ζεύξιν
όσοι ακολουθούντες εγγύτεροι ότε οίκος αυτόμελος υψοί την προσδοκίαν



*


- Ποιός να με κρίνη εμένα, παιδάκι μου... *

η ορτυκομάννα διαβαίνει
το σκήνωμα μηνάει γύρω γύρω η θάλασσα
βρέχει
και στις συνάξεις διηγούνται την αποδημία είδησι καλή


Στον 'Αδη κατέβηκα ζωντανός. Και ξαναγύρισα. Τα σώματα έκτοτε δούλευα από μνήμης. Χάραζα και στους τοίχους απάνω. Χαρτί δεν είχα.

δίψασε το ποταμάκι απ' αθάνατο νερό




ΤΕΛΟΣ ΚΑΙ ΤΩ ΘΕΩ ΔΟΞΑ


'Ω! ας ήμην ακόμη πτωχό βοσκόπουλο εις τα όρη...





---------------------
i. Στην κόψη, οι τριανταπέντε στίχοι συναγμένοι γύρω από την στάση: Νήψις του πατρός ημών Γιαννούλη του Χαλεπά (συλλογή: ακαινοτόμητοι, 1984). Ποιητής ο Β.Ν. Μπόνος, δικηγόρος επί τιμή. Φίλος στην μάταιη τούτη ζωή και τον τιμώ. Το ποίημα αναδημοσιεύθηκε στον συλλογικό για τον γλύπτη τόμο: ΧΑΛΕΠΑΣ, ο Κοσμοκαλόγερος καλλιτέχνης από τον Πύργο της Τήνου (επιμ. Στρ. Φιλιππότη, εκδ. ΕΡΙΝΝΗ, Αθήνα 1999, σσ. 77-79). Κατόπιν περιλήφθηκε στον συγκεντρωτικό τόμο: αυτόμελα (Ταμύναι 2004, σσ. 123-126) στον οποίο έχω αναφερθεί και άλλοτε (ιδές μου τα κατάστιχα [i] & [ii]).

ii. Το παρόνομα ψηλά παραλλάσσει το γνωστό: "Σεβτάς είν' αυτός, δεν είναι τσορβάς...• έρωντας είναι, δεν είναι γέρωντας" ('Ερωτας στα χιόνια).
Την τελευταία επιθυμία εξέφρασε πρώτο το βοσκόπουλο (του ιδίου, 'Ονειρο στο κύμα).

iii. Με αστερίσκο, αυθεντικοί λόγοι του μπαρμπα-Γιαννούλη. Στοιχεία βιογραφικά μαρτυρεί ο Στρατής Δούκας και τράβηξαν την προσοχή της Λιλής Ζωγράφου (περ. Επίκαιρα, 18-10-1968). Για τα υπόλοιπα φρόντισε ο Φιλιππότης.

iv. Η φωτογραφία παρμένη λίγο πριν από το θάνατό του, 15-9-1938. Ιδές την, ολόκληρη, στο συλλογικό τομίδιο, σ. 190. Ενδιαφέρει η εκφραστικότητα των χεριών του παππούλη.

v. Έτος 2007. Έκθεση γλυπτών μετά από πολλά χρόνια σιωπής (σαράντα από κείνην που προηγήθηκε και ογδόντα από το θάνατό του) στην νεότευκτη Ελληνική Γλυπτοθήκη, στου Γουδή. 'Αμε να δείς και το τραγί σου σιμά στον Σάτυρο και τον έρω[τα].


[Πάνω σε μιά πρόταση του Μισέλ Φάις. Δημοσιεύθηκε στα δώματά μου (Ἀσημος Γραφέας) στο Hotel memory.]


12 σχόλια:

Provato είπε...

η ζωή του Χαλεπά με συγκινούσε και με συγκινεί βαθύτατα... από τότε που ήμουν μικρό παιδί...


(ειδικά που έβοσκε πρόβατα... χεχεχε χοχοχο χιχιχι...)

Μπεεεε

το θείο τραγί είπε...

Άρα, θα πρέπει να εισαγάγω ένα ακόμη link στο pοstάκι αυτό. Συγκεκριμένα εκεί που λέει:

"Κι όταν μού έπαιρναν ένα πρόβατο επί σφαγήν, γύρευα και το φώναζα με τ' όνομά του σ' όλες τις ραχούλες του νησιού. Ποιμένας στην τρέλλα μου"...

Εκεί λοιπόν, στη λέξη "πρόβατο", θα έπρεπε να ανοίγει ένα ακόμη παράθυρο: σε σένα www.provato.gr...!

Ο ίδιος


Υ.Γ. 'Εχε το νού σου στο τραγί του!

Τίποτα είπε...

Πάλι το κατατηξίτεχνος. Κι ωστόσο, όσο πιο πολύ το διαβάζω, το εισπράττω ως "αυτός που λιώνει για την τέχνη (του)". Ειδικά σε τούτη την ανάρτηση...

το θείο τραγί είπε...

Ακόμη καλύτερα...

Ανώνυμος είπε...

προσπαθώ να αναλογιστώ βρε άνθρωπε του θεού. σε διαβάζω ναι και προσπαθώ να αναλογιστώ πόσο ερωτικός άνθρωπος πρέπει να είσαι. βάζω στοίχημα πως για τον εαυτό σου γράφεις εδώ και όχι για το Χαλεπά ή το Μπόνο.

Alexis Stamatis είπε...

εξαιρετικο, πραγματικα.

το θείο τραγί είπε...

Thnx! Καλό μήνα!

Ανώνυμος είπε...

θα συνφωνήσετε βέβαια οτι απομακρύνεστε σιγά σιγά ααπό την κοινότητα. Είναι αυτό που θέλατε από την αρχή;

το θείο τραγί είπε...

Η "κοινότητα", αγαπητέ μου, δεν μπόρεσε να διαφυλάξει ως κόρην οφθαλμού, ούτε την υπευθυνότητα ούτε την διαφάνεια (στον χαρακτήρα) της εκάστοτε περσόνας και κατ' επέκτασιν την ζητουμένη ειλικρίνεια, ώστε να μην μπατάρει το καράβι.
Αφ' ής στιγμής εξετράπει (δαγκάνοντας ολοένα την ουρά της) από εκείνην την πορεία που θα με ξετρέλαινε (υπάρχει οδός, ναί σού λέω) και θα την ακολουθούσα σαν νά 'ταν γιορτή...

τραβώ την δική μου οδό. 'Οπως εγώ το αισθάνομαι το πράμα καλύτερα.

'Αφησα πια τις σειρήνες πίσω μου. Τις βλέπω [αλάργα εγώ] πού 'χουν σκυλιάσει...

Μα νά 'στε βέβαιος/-α πως ό,τι καλόν παίζει το αρπάζω με πλαγιασμένους οφθαλμούς και το διαβάζω. Το ξέρετε δά πως όλους τους φλύαρους (και τις κλίκες τους μαζί) τούς έχω στην πάντα βάλει.

Ευχαριστώ.
Ο ίδιος εγώ.


Υ.Γ. Κάτι παίζεται απόψε Πέμπτη στον πεζόδρομο της Διονυσίου Αρεοπαγίτου, στην 'Εκθεση Βιβλίου, λοιπόν, και ο Σταμάτης.

Ανώνυμος είπε...

kala o fais sas zitise na grapsete gia ene filo sas;

το θείο τραγί είπε...

'Οχι! Καθόλου. - Εγώ προτίμησα να κινηθώ σε αυτήν την κατεύθυνση. 'Αλλωστε ο καθένας είναι ελεύθερος να κινηθεί όπως αισθάνεται καλύτερα.

Θέλησα να κάνω πιο χτυπητή την αναφορά μου στον μπαρμπα-Γιαννούλη, παρεμβάλοντας όχι μόνον τον Μεγαλέξανδρο αλλά και την δουλειά ενός μου προσωπικού φίλου.

Νομίζω και μόνον η αναφορά στην φιλία μας καθοσιώνει το εγχείρημα. 'Ετσι το βλέπω εγώ.

Η πρόταση του Μισέλ ήταν η εξής:
"Το νέο θέμα μας είναι να παρουσιάσετε έναν αποσιωπημένο Έλληνα δημιουργό (όλου του φάσματος, ζώντα ή τεθνεώτα) με οπτικό υλικό αν υπάρχει. Να σκιτσάρετε μια παραγνωρισμένη προσωπικότητα, που κατά την κρίση σας οι συγκυρίες έχουν οδηγήσει στην αφάνεια.
Επιγραμματικά: Οι αποσιωπημένοι μας...
"

και παραθέτει ένα παράδειγμα. Τα υπόλοιπα, λοιπόν, ας θεωρηθούν εκλάμψεις του γράφοντος.

'Οταν ιστρορείς, προτείνεις μιάν ερμηνεία... Κάνω λάθος;

Ο ίδιος.

Ανώνυμος είπε...

pio poli me arese o logos sou pou emeine sti mesi:

"Είτα δούλευα ξανά το..."